انجمن موبدان تهران در جشن باشکوهی، در روز جشن اسفندگان ( روز بزرگداشت مقام مادر و روز زن) آیین منحصر به فردی را برپا کرد.
در این آیین که در تالار خسروی تهران برپا شد، هشت نفر از پانزده نامزد موبدیاری به این عنوان دست یافتند.
در آغاز بندهایی از گاتها سروده شد و آنگاه دکتر کتایون مزداپور در مورد پیشینه موبدیاری بانوان سخن گفت.
وی با بیان بندی از گاتها گفت: «گاتها، کتاب آسمانی زرتشتیان بر پایه کوشش برای رسیدن به راستی یا یافتن واقعیت و حقیقت زندگی است. عقل تنها ابزار گزینش حقیقت است.پس از گاتها، ما می توانیم به بررسی آیین ها و رسوم اجتماعی ایرانیان بپردازیم و ببینیم اصل مشارکت همگانی برای دریافت راه درست، چگونه بروز می کرده است. ما می دانیم که مبانی فقهی ساسانیان، سه دسته بندی(چاشته) داشته است که اندیشمندان آن دوران همواره با هم در حال بحث و مناظره بوده اند که به آن «پیکار» می گفتند. این پویایی همیشگی موجب شده تا برخی از این پایه ها چون پاک نگاه داشتن محیط زیست، در جهان مدرن امروزی، اهمیت درخور و بسیاری بیابد.
اگر بخواهیم کنون جایگاه بانوان در کارهای دینی و مذهبی را در تاریخ سنتی ایران پی بگیریم، دو نکته اهمیت بسیار دارد. یکی اینکه همواره ایین های دینی دگرگونی هایی داشته است. دوم اینکه به تدریج جایگاه زنان در اجتماع رو به کاهش می گذارد. هر چند زنان در ایران، در حوزه اقتصاد، وضعیت بهتری نسبت به دیگر زنان منطقه هند و آسیایی داشته اند.
در روزگار معاصر نیز بانوانی چون «گلستان بانو ایزدیار» در سازمان دهی پارسیان برای یاری کردن به زرتشتیان ایران نقش اساسی داشت و «روانشاد فرنگیس شاهرخ» کارهای بزرگی در زمینه صنایع دستی و فرهنگ انجام داد.»
این پژوهشگر زرتشتی و استاد دانشگاه کتاب هیربدستان را قدیمی ترین نوشته معتبری دانست که در آن از مشارکت زنان در آموختن اوستا و دانش دینی سخن رفته است. این کتاب در زمان هخامنشیان به شکل کنونی تنظیم شده و بخشی از هوسپارم نسک است. در کرده 5 و6 این کتاب از شرایط رفتن زنان به هیربدستان سخن رانده شده است. در اصل اوستایی کتاب، اگر زن بهتر از اموال حفاظت کند باید مرد به هیربدستان برود و اگر برعکس آن درست باشد رفتن به هیربدستان را زن تقبل می کند. در تفسیرهایی که بعدها به هیربدستان افزوده شده، سالاری آتش نیز برای بانوان مجاز شمرده شده است. در کل می توان نتیجه گرفت، بانوان برای کسب دانش، مانع اجتماعی یا دینی نداشته اند و در برخی متون از دانشمند زن گمنامی یاد می شود.
او در مورد نگرش اشوزرتشت در برابری زنان و مردان سخن گفت و از میراث فرهنگی او که منجر به بسیاری کارهای مطابق با حقوق بشر و عدالت و نگرش بسیار مسالمت آمیز شده است یاد کرد.
دکتر اسفندیار اختیاری سخنران بعدی این مراسم بود که این روز را بزرگ و خجسته نامید و گفت:« امروز بعد از هزاران سال تازه آموخته ایم، چگونه آموزه های بزرگ پیامبرمان را پیاده کنیم، البته نه تمامی آن را بلکه سر سوزنی. ما امروز تازه آموخته ایم که وقتی می گوییم زن و مرد با هم برابرند، این جمله چه مفهومی دارد. آفرین به هازمان(:جامعه) زرتشتی که با هوش سیاسی خود، این کار بزرگ را انجام داده است. همچنین درود بر انجمن موبدان که روی حرف اصولی و آنچه خواست هازمان بود، ایستاد و پا پس نکشید.»
نماینده زرتشتیان در مجلس در پایان سخنانش به 8 بانویی که برای نخستین بار موبدیار می شدند یادبودی را پیشکش کرد: خانمها راشین جهانگیری، میترا مرادپور، مهرزاد کاویانی، پریا ماوندی، فریبا مالی، پروا نمیرانیان، بهناز نعیم آبادی و سرور تاراپور والا.
خانم مهرانگیز شهزادی عضو هیات مدیره سازمان زنان زرتشتی دیگر سخنران بود. وی این کار را گونه ای فرشکرت دانست و گفت:« اصول دین قابل تغییر نیستند ولی فروع دین باید به پیش برود و دین زرتشتی را پویا کند». او سپس به انجمن موبدان تبریک گفت که به شایستگی فرد و تساوی حقوق زن و مرد توجه کرده است.
نماینده سازمان زنان زرتشتی اشاره کرد که در گذشته برای زنان در پذیرش پست های عمومی محدودیت وجود داشت. تنها چند دهه پیش، انجمن زرتشتیان تهران رفراندومی را برگزار کرده بود به منظور تصمیم گیری گزینش زنان به عنوان هیات مدیره. آرا ، به شدت به نفع این تصمیم بوده که در نتیجه دو خانم پس از آن انتخاب شدند و این روند همچنان ادامه دارد. وی گفت: «بلافاصله پس از این رفرانئوم فرنگیس شاهرخ سازمان زنان زرتشتی را دقیقا 60 سال پیش پایه گذاری کرد.»
کانون دانشجویان زرتشتی نیز به این مناسبت پیامی داده بود که توسط موبد پدرام سروش پور خوانده شد.، در این پیام به این بانوان که هر کدام از شرکت کنندگان، برگزارکنندگان یا داوران همایش مانتره بوده اند شادباش گفته شد.
موبد سروش پور، هموند هیات مدیره انجمن موبدان که مجری این آیین نیز بود، در گوشه ای از سخنان خود داشتن جشنی برای پاسداشت بانوان و مادران را در چند هزار سال پیش، یک افتخار برای ایرانیان و زرتشتیان دانست. وی افزود: «در تمام گاتها و اوستا، مردان و زنان با هم برابر هستند. سنت ها و آیین های زرتشتی نیز که بر همین پایه شکل گرفته اندکوشیده اند، نمودار این اندیشه های والا باشند. اکنون انجمن نیز در پی آن است که این باور را زنده سازد.» وی سپس به نام دختر اشوزرتشت پوروچیستا (به چم مجهز به دانش زیاد) اشاره کرد و آن را نشانگر باور و تمایل اشوزرتشت به اینکه بانوان باید به دنبال دانش –به ویژه دانش دین- باشند دانست.
دکتر رستم خسرویانی سخنران بعدی این آیین بود. گفت: «در تاریخ فرهنگ زرتشتی و ایران، بانوان همواره نقش بزرگ و پررنگی داشته اند. اما مدتی بود که نقش آنان در بخش مدیریتی هازمان زرتشتی کمرنگ شده بود. اما باز از چند دهه گذشته، این باشندگی بازآفرینی شد.» فرنشین انجمن زرتشتیان تهران، به بانوان تاثیرگذار در طول تاریخ از جمله لعل جمشیدیان و منیژه شاهرخ که منشا خدمات بسیاری در انجمن زرتشتیان تهران بوده اند اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد تا موبدیاری بانوان باعت یک تحول و نگرش جدید شود.
وی با درود به انجمن موبدان به سبب نوگرایی افزود:« ما باید به اصل مطلب و اهمیت آن توجه کنیم. نه اینکه در برابر اینگونه دستاوردها سنگ اندازی کنیم. این حرکت رو به جلو باید ادامه داشته باشد و ما پشتیبان همه این کارهای مثبت هستیم.»
دیگر سخنران این آیین موبد دکتر اردشیر خورشیدیان بود که سخنرانی خود را پس از خواندن شعری از سوی بانو توران بهرامی در مورد موبدیاران زن بیان کرد. فرنشین انجمن موبدان با اشاره به اینکه زنان و مردان جامعه زرتشتیان ایران و پارسیان هند پس از کشور سوئد، کمترین نرخ بی سوادی را دارند گفت: «این دستاوردی است که به همت بانوان زرتشتی و مادران در هر خانواده به دست آمده است.»
وی به اصل 5 (برابری زن و مرد) و 9 (فرشکرت) از پایه های دین زرتشتی اشاره کرد و افزود: ما از اردیبهشت ماه امسال تا کنون در حال برنامه ریزی برای انجام این کار هستیم. »
موبد خورشیدیان نوشته سه صفحه ای از قوانین و محدودیتها و نیز لیست انتظاراتی که از موبدیاران زن می رود را آماده کرده بود. وی گفت برای شروع این افراد در درجه اول، در زمینه تدریس و کمک به این انجمن برای گسترش شناخت دینی و فرهنگ ما فعال خواهند بود. و تا زمانی که به طور رسمی اعلام نشده است اجازه ورود به داخل آتش بهرام یا آدریان به نزد آتش سپندینه را ندارند و نه در مراسم کفن و دفن در آرامگه ایفای نقش می کنند اما می توانند در سدره پوشی، جشن خوانی و دیگر آیین ها نقش داشته باشند.
در این بخش از مراسم موبدان فیروزگری، خورشیدیان و مزدیسنی گواهینامه موبدیاری را به این 8 بانو پیشکش کردند. موبدیاران سپس هر یک بخشی از بیانیه ای را خواندند. این افراد در این بیانیه سپاس خود را از گزینش به چنین مقامی ابراز کرده و تعهدات خود را برای خدمت به جامعه یادآوری کردند.
در ادامه خانم خرمن یزشنی چند آهنگ شاد را اجرا نمود.
آخرین سخنران نیز آقای تیراندازی فرنشین انجمن زرتشتیان کرج بود که به نوموبدیاران شادباش گفت.
این آیین با نو کردن کشتی و خواندن جشن خوشحالی توسط تک تک موبدیاران با زوتی موبد مهربان فیروزگری ادامه یافت.
