امروز سپندارمزد امشاسپند از ماه خورداد، روان و فروهر پاک اشوزرتشت اسپنتمان و همه موبدان فرهیخته و از جان گذشته تاریخ و فرهنگ زرتشتی و موبدان معاصر روانشاد رستم و اردشیر و فیروزآذرگشسب، موبدرستم شهزادی، هرمزدیار اردشیر خورشیدیان و دکتر جهانگیر اشیدری و وفادار فيروزبخت و دیگر موبدان و بهدینان فرهیخته و دیندار و دینیاور، سرشار از شادی و سرور است.
روزي كه براي همه بهدينان ديندار و دينيار فرخنده و خجسته است. روزی که یکی دیگر از موبدزادگان فرهیخته و يكي از گرامي اعضاي وجدانيار انجمن موبدان تهران كه در پست خزانهداري در اين دوره انجام وظيفه مينمايند، جناب آقاي سهراب موبد بهرام هنگامي، پس از فراگیری دانشهای ديني و آيينهاي مذهبي لازم و گذرانیدن امتحانات بایسته، به درجه موبدي مفتخر میگردد. پدر نوزوت، روانشاد موبد بهرام موبد فريدون هنگامي نيز سالها در كسوت موبدي در برگزاري مراسم مذهبي و مادر روانشادشان بانو مرواريد موبد ماهيار كوشكي يار موبدان و بهدينان و همازور دين و فرهنگ زرتشتي بودند. امیدوارم كه این موبد تازه (نوزوت) و فرزانه نیز بتوانند در راه شناخت دانش دین از مقام پدر و مادر روانشادشان و نياكان ديندار خويش پیشی گیرند . به امیداهورامزدا
3746 سال پیش پیامآور آریايی اشوزرتشت در کتاب گاتاها از راستیها(حقایق) و بنپایه (اصول) باورهای نیک اهورايی که برای تشکیل و اداره یک زندگی آرمانی انسانها لازم است به جهانیان پیشکش نمود. و بر اين شد كه طريقت و شريعت دين خويش را در كتاب گاتاها وارد نكند و از همان آغاز انجمن مغان را تاسيس كرد و سنن مذهبي، دین خود را به صورت انجمنی بنیاد نهاد. موبدان بسیاری آموزش داده شده و تربیت گردیدند و جهت تبلیغ دین گسترش مزدا پرستی و مبارزه با باورهای دیوپرستی به سرتاسر ایرانویج اعزام شدند و... و حاصل این « باورهای اهوريی» « فرهنگی » بسیار انسانساز و اندیشهبرانگیز (مانتره) بوجود آورد که مردم ایران را جهشی بزرگ داد و تواني افسانهای بخشید و پس از حدود 1200 سال با تاسیس سلسله هخامنشی که از اتحاد دولتهای پارس و ماد که هر دو زرتشتی بودند، به وجود آمده بود توانست احترام به حقوق بشر را به دیگر نقاط جهان و ملل گوناگون فلات ایران برده، صلح و همبستگی و آزادی و امنیت و آرامش و اتحاد بین ملتها را مستحکم سازد.
موبد در اوستا Maghoo paiti یا مگ بد یا مغبد نامیده میشود. موبدان در طول تاریخ وظیفه فراگیری خط دیندبیره و خواندن و از برکردن اوستا باصدايی خوش و آهنگین و شناخت و درک اصول و فروع دین زرتشتی و سنتها و آداب و رسوم آيینی (مذهبی ) و آموختن دانش زمان و اداره بخش مينوی جامعه زرتشتیان به صورت انجمنی را به عهده داشتهاند و در طول تاریخ با ازخودگذشتگی و فداکاریهای بسیار توانستهاند که کتاب و سنت و فرهنگ زرتشتیان را به بهترین صورت ممکن از دستبرد حوادث نگاه دارند و پاسدار باشند و درحدامکان از آلوده شدن به فرهنگهای بیگانه نگاه دارند و اصالت آنها را حفظ نمایند.
روزي كه براي همه بهدينان ديندار و دينيار فرخنده و خجسته است. روزی که یکی دیگر از موبدزادگان فرهیخته و يكي از گرامي اعضاي وجدانيار انجمن موبدان تهران كه در پست خزانهداري در اين دوره انجام وظيفه مينمايند، جناب آقاي سهراب موبد بهرام هنگامي، پس از فراگیری دانشهای ديني و آيينهاي مذهبي لازم و گذرانیدن امتحانات بایسته، به درجه موبدي مفتخر میگردد. پدر نوزوت، روانشاد موبد بهرام موبد فريدون هنگامي نيز سالها در كسوت موبدي در برگزاري مراسم مذهبي و مادر روانشادشان بانو مرواريد موبد ماهيار كوشكي يار موبدان و بهدينان و همازور دين و فرهنگ زرتشتي بودند. امیدوارم كه این موبد تازه (نوزوت) و فرزانه نیز بتوانند در راه شناخت دانش دین از مقام پدر و مادر روانشادشان و نياكان ديندار خويش پیشی گیرند . به امیداهورامزدا
3746 سال پیش پیامآور آریايی اشوزرتشت در کتاب گاتاها از راستیها(حقایق) و بنپایه (اصول) باورهای نیک اهورايی که برای تشکیل و اداره یک زندگی آرمانی انسانها لازم است به جهانیان پیشکش نمود. و بر اين شد كه طريقت و شريعت دين خويش را در كتاب گاتاها وارد نكند و از همان آغاز انجمن مغان را تاسيس كرد و سنن مذهبي، دین خود را به صورت انجمنی بنیاد نهاد. موبدان بسیاری آموزش داده شده و تربیت گردیدند و جهت تبلیغ دین گسترش مزدا پرستی و مبارزه با باورهای دیوپرستی به سرتاسر ایرانویج اعزام شدند و... و حاصل این « باورهای اهوريی» « فرهنگی » بسیار انسانساز و اندیشهبرانگیز (مانتره) بوجود آورد که مردم ایران را جهشی بزرگ داد و تواني افسانهای بخشید و پس از حدود 1200 سال با تاسیس سلسله هخامنشی که از اتحاد دولتهای پارس و ماد که هر دو زرتشتی بودند، به وجود آمده بود توانست احترام به حقوق بشر را به دیگر نقاط جهان و ملل گوناگون فلات ایران برده، صلح و همبستگی و آزادی و امنیت و آرامش و اتحاد بین ملتها را مستحکم سازد.
موبد در اوستا Maghoo paiti یا مگ بد یا مغبد نامیده میشود. موبدان در طول تاریخ وظیفه فراگیری خط دیندبیره و خواندن و از برکردن اوستا باصدايی خوش و آهنگین و شناخت و درک اصول و فروع دین زرتشتی و سنتها و آداب و رسوم آيینی (مذهبی ) و آموختن دانش زمان و اداره بخش مينوی جامعه زرتشتیان به صورت انجمنی را به عهده داشتهاند و در طول تاریخ با ازخودگذشتگی و فداکاریهای بسیار توانستهاند که کتاب و سنت و فرهنگ زرتشتیان را به بهترین صورت ممکن از دستبرد حوادث نگاه دارند و پاسدار باشند و درحدامکان از آلوده شدن به فرهنگهای بیگانه نگاه دارند و اصالت آنها را حفظ نمایند.
موبدان درقدیم برحسب کاری که داشته اند به چند گروه تقسیم می شدند:
موبدان ‹ یزشنگر› یا اوستا خوان که 72 هایتی یا هات یسنا را از بر بودهاند و به درستی سرایش میکردند ودر اجراي آيينها نهايت دقت و ظرافت را بكار ميبردند تا باورهاي گاهاني در ميان مردم درك و انتشار يابد.
موبدان ‹ هیربد› که بر دانش دین و فلسفه پشت سنتها مسلط بودند و بیشتر کار آموزش را به عهده داشتند.
دستوران یا Dastubar که دارای معلومات عالیه بوده و میتوانستهاند به پرسشها و معضلات مذهبی پاسخ دهند. و چون در زمان ساسانیان مورد مشورت پادشاهان بودهاند، واژه ‹ دستور› به مفهوم وزیر نیز بکاررفته است.
«اندرزبدان» در کتابهای پهلوی به موبدانی گفته میشود که کارشان نوشتن اندرزنامه ها و ایراد سخنرانیهای مذهبی و اخلاقی بوده و ارشاد و راهنمايی مردم به راه راست مزداپرستی را به عهده داشتهاند .
زرتوشروتمهها Zaratoshtrutama که رياست انجمن مغان را به عهده داشته و تا مدتی پس از درگذشت اشوزرتشت، اداره مینموده اند و از آنجا که از دانش و پارسايی کافی برخوردار بوده و در نزد مومنین مقام والايی داشتهاند.
طراحي اين شكل از مديريت انجمني توسط اشوزرتشت موجب شد كه در هميشه تاريخ كساني در انجمن موبدان باشند كه ازدانش ديني در سطح بالاتري برخوردار بوده، و باعشق به اشويي، با تمام وجود در خدمت دين و فرهنگ باشند و مسئولانه از اصول و بنپايهها پاسداري كرده، براي خود حقوقي اضافي قايل نشده، به اشوداد راضي باشند و منافع بهدينان را بر منافع موبدان برتري دهند. از مردم خمس و ذكات طلب نكرده و بهدينان را از وقف كردن مال در راه آتشكدهها و اماكن مذهبي بازدارند و به اشوداد در راه گاهانبار و داد و دهش در راستاي منافع عمومي تشويق نمايند و با ازبر كردن اوستا از روي خط ديندبيره، با غيرت و همت از كتاب و سنت پاسداري نمايند. و هرگز از خود سن (saint)(مقدس) و از مردم دست و پابوس نسازند و همواره تكيهگاه و پشتوانه روحاني و مينوي جامعه بهدينان باشند و... به گونهاي كه تاريخ نشان ميدهد كه باوصفي كه موبدان چند هزار سال نسل اندرنسل، توليت پاسداري از دين و فرهنگ زرتشتيان را به عهده داشتهاند، هرگز به خود اجازه ندادند كه دين را ابزاري براي رسيدن به اميال گيتوي خود قرار داده و دينسازي و دينبازي كنند. و از اين همه موبدان بزرگ تاريخ همانند تنسرها و كرتيرها و مهراسپندها و فرنبغها كه آمدند و رفتند، هيچ كدام كيش (مذهب) جديدي در دين زرتشتي بوجود نياوردند. به گونهاي كه « در هميشه تاريخ، دين ما زرتشتي و مذهب ما نيز زرتشتي بوده و مانده است» و به ياري اهورامزدا از اين پس نيز با شناخت اصول و فروع و دينباوري و دينآموزي انجمن موبدان و همازوري و دينياوري ديگر بهدينان فرهيخته و فرزانه، همچنان استوار و يگانه خواهد ماند.
« نوزوت» يعني زوت تازه يا تازه زوت در هنگام اجراي مراسم مذهبي، هر تعداد از موبدان اوستاخوان که مشغول سرودن اوستا باشند، رهبری برعهده یکی از آنها که «زوت» که در اوستا zutar نامیده میشود، میباشد و بقیه موبدان و موبدياران به عنوان «راسپی» Raetveshkar یا ‹ریتوشکر› انجام وظیفه مینمایند. مراسم نوزوتی در قدیم سه روز طول میکشیده است. نوزوت پس از پایان نوزوتی میتواند در همه کارهای دینی و مراسمهای مذهبی با دیگر موبدان همکاری نماید و پیشتر تنها پس از یکسال ممارست و تمرین در کار موبدی بوده است که به او اجازه داده میشده که راسا مشغول کارهای آيینی گردند و هرگاه كه همسر برگزيد، حق داشته كه به تنهايي در منزل ديگر بهدينان، مراسم مذهبي به جاي آورد.
نوزوت میلهای فلزی بشکل T در دست دارد که قسمت بالايی آن را پیوسته میچرخاند، که عموم به غلط آن را کلید درب باغ بهشت میگويند. درحالی که نام اوستايی این میله «ورد» Verd به معنی «گردیدن» است. در اوستا میخوانیم «اَرشتاتَسچَه. فرادت. گیتیا. وردَت گیتا» به مفهوم گرداگرد جهان. و نوزوت با این کار برخورداری از راستی و بهره بردن از کرفه (ثواب) این مراسم را، برای همه مردم نيكانديش و نيكگفتار و نيككردار گیتی از درگاه اهورامزدا آرمان مینماید.
بيترديد همگي بسیار شاد و خورسند میشدیم که همکیشان موبد و موبديار و ديگر بهدینان ساكن در یزد و اصفهان و شیراز و سایر شهرهای زرتشتینشین و حتي ساير بهدينان در هر كجاي گيتي كه به سر ميبرند، نیز میتوانستند در این مراسم مينوي شرکت جویند. و از بركت مينوي آن بهره ميبردند. جاي همگيشان به راستي سبز است.
امروزه موبد موبدان جامعه زرتشتیان ايران، انجمن موبدان تهران است و بر همه موبدان و موبدياران است كه در چهارچوب عرف و اساسنامه و قانون و تعهدي كه دادهاند، تابع مصوبههاي انجمن خود باشند و هیچ کس حتی ريیس انجمن موبدان نيز حق ندارد، راسأ فتوا بدهد. شایسته است که همه بهدينان هر انتقاد و پیشنهاد و ديدگاهي در مورد مسايل آيینی (مذهبی ) دارند. نظرات خود را کتبا به انجمن موبدان تهران بنویسند تا پس از بررسی کارشناسی پاسخ انجمنی و رسمی دریافت دارند.
در برگزاري مراسم باشكوه «هزاره ورهرام يشت» كه به نيت «همازوری و تندرستی و بهروزی زرتشتیان جهان و سربلندی ایران گرامی›› به پيشنهاد انجمن زرتشتيان و تاييد انجمن موبدان تهران و همكاري انجمنهاي زرتشتيان سراسر كشور از روز 19 خرداد ساعت 6.15 دقيقه در سرتاسر ايران آغاز و در روز 18 خرداد به اميد خدا به پايان خواهد رسيد. براستي كه بسيار بيش از انتظار همت كرديد و همازور شديد. آفرين برشما. براستي كه همگي شما بهدينان ثابت كرديد كه هر زمان كه نياز به همازوري باشد، همه توان خويش را بكار خواهيد برد. درود اهورامزدا بر شما باد.
شركت همه بهدينان به ويژه جوانانمان در برگزاري جشنهاي آذرگان و ارديبهشتگان كه انجمن موبدان مسئوليت برگزاري آن را به عهده گرفته است و جشن نوزوتي امروز بينظيراست. بايد بيش از پيش جوانانمان را دريابيم. چرا كه هريك از آنها گوهري هستند گرانبها كه براستي در خدمت دين و فرهنگ و آباداني ايران عزيز و شناخت راستيها وگسترش همه نيكيها در جهان هستند و به راستي آيندهسازان جامعهاي پرانرژي و ديندار خواهند بود. اينجانب كه به سهم خود از آنها درسهاي زيادي آموختهام. درود اهورايي بر آنها باد.
از همه كساني كه از نظر مادي و به ويژه از نظر مينوي انجمن موبدان خودشان را ياري ميدهند، صميمانه سپاسگزاري مينمايم.
جشن نوزوتی که جشن فارغالتحصیلی موبد سهراب هنگامي به شمار میرود، بر این موبد فرزانه و همسر و فرزندان و خانواده گرامی و باشندگان در اين مجلس باشكوه و همه زرتشتیان ایران و جهان، فرخنده باد.
موبدان ‹ یزشنگر› یا اوستا خوان که 72 هایتی یا هات یسنا را از بر بودهاند و به درستی سرایش میکردند ودر اجراي آيينها نهايت دقت و ظرافت را بكار ميبردند تا باورهاي گاهاني در ميان مردم درك و انتشار يابد.
موبدان ‹ هیربد› که بر دانش دین و فلسفه پشت سنتها مسلط بودند و بیشتر کار آموزش را به عهده داشتند.
دستوران یا Dastubar که دارای معلومات عالیه بوده و میتوانستهاند به پرسشها و معضلات مذهبی پاسخ دهند. و چون در زمان ساسانیان مورد مشورت پادشاهان بودهاند، واژه ‹ دستور› به مفهوم وزیر نیز بکاررفته است.
«اندرزبدان» در کتابهای پهلوی به موبدانی گفته میشود که کارشان نوشتن اندرزنامه ها و ایراد سخنرانیهای مذهبی و اخلاقی بوده و ارشاد و راهنمايی مردم به راه راست مزداپرستی را به عهده داشتهاند .
زرتوشروتمهها Zaratoshtrutama که رياست انجمن مغان را به عهده داشته و تا مدتی پس از درگذشت اشوزرتشت، اداره مینموده اند و از آنجا که از دانش و پارسايی کافی برخوردار بوده و در نزد مومنین مقام والايی داشتهاند.
طراحي اين شكل از مديريت انجمني توسط اشوزرتشت موجب شد كه در هميشه تاريخ كساني در انجمن موبدان باشند كه ازدانش ديني در سطح بالاتري برخوردار بوده، و باعشق به اشويي، با تمام وجود در خدمت دين و فرهنگ باشند و مسئولانه از اصول و بنپايهها پاسداري كرده، براي خود حقوقي اضافي قايل نشده، به اشوداد راضي باشند و منافع بهدينان را بر منافع موبدان برتري دهند. از مردم خمس و ذكات طلب نكرده و بهدينان را از وقف كردن مال در راه آتشكدهها و اماكن مذهبي بازدارند و به اشوداد در راه گاهانبار و داد و دهش در راستاي منافع عمومي تشويق نمايند و با ازبر كردن اوستا از روي خط ديندبيره، با غيرت و همت از كتاب و سنت پاسداري نمايند. و هرگز از خود سن (saint)(مقدس) و از مردم دست و پابوس نسازند و همواره تكيهگاه و پشتوانه روحاني و مينوي جامعه بهدينان باشند و... به گونهاي كه تاريخ نشان ميدهد كه باوصفي كه موبدان چند هزار سال نسل اندرنسل، توليت پاسداري از دين و فرهنگ زرتشتيان را به عهده داشتهاند، هرگز به خود اجازه ندادند كه دين را ابزاري براي رسيدن به اميال گيتوي خود قرار داده و دينسازي و دينبازي كنند. و از اين همه موبدان بزرگ تاريخ همانند تنسرها و كرتيرها و مهراسپندها و فرنبغها كه آمدند و رفتند، هيچ كدام كيش (مذهب) جديدي در دين زرتشتي بوجود نياوردند. به گونهاي كه « در هميشه تاريخ، دين ما زرتشتي و مذهب ما نيز زرتشتي بوده و مانده است» و به ياري اهورامزدا از اين پس نيز با شناخت اصول و فروع و دينباوري و دينآموزي انجمن موبدان و همازوري و دينياوري ديگر بهدينان فرهيخته و فرزانه، همچنان استوار و يگانه خواهد ماند.
« نوزوت» يعني زوت تازه يا تازه زوت در هنگام اجراي مراسم مذهبي، هر تعداد از موبدان اوستاخوان که مشغول سرودن اوستا باشند، رهبری برعهده یکی از آنها که «زوت» که در اوستا zutar نامیده میشود، میباشد و بقیه موبدان و موبدياران به عنوان «راسپی» Raetveshkar یا ‹ریتوشکر› انجام وظیفه مینمایند. مراسم نوزوتی در قدیم سه روز طول میکشیده است. نوزوت پس از پایان نوزوتی میتواند در همه کارهای دینی و مراسمهای مذهبی با دیگر موبدان همکاری نماید و پیشتر تنها پس از یکسال ممارست و تمرین در کار موبدی بوده است که به او اجازه داده میشده که راسا مشغول کارهای آيینی گردند و هرگاه كه همسر برگزيد، حق داشته كه به تنهايي در منزل ديگر بهدينان، مراسم مذهبي به جاي آورد.
نوزوت میلهای فلزی بشکل T در دست دارد که قسمت بالايی آن را پیوسته میچرخاند، که عموم به غلط آن را کلید درب باغ بهشت میگويند. درحالی که نام اوستايی این میله «ورد» Verd به معنی «گردیدن» است. در اوستا میخوانیم «اَرشتاتَسچَه. فرادت. گیتیا. وردَت گیتا» به مفهوم گرداگرد جهان. و نوزوت با این کار برخورداری از راستی و بهره بردن از کرفه (ثواب) این مراسم را، برای همه مردم نيكانديش و نيكگفتار و نيككردار گیتی از درگاه اهورامزدا آرمان مینماید.
بيترديد همگي بسیار شاد و خورسند میشدیم که همکیشان موبد و موبديار و ديگر بهدینان ساكن در یزد و اصفهان و شیراز و سایر شهرهای زرتشتینشین و حتي ساير بهدينان در هر كجاي گيتي كه به سر ميبرند، نیز میتوانستند در این مراسم مينوي شرکت جویند. و از بركت مينوي آن بهره ميبردند. جاي همگيشان به راستي سبز است.
امروزه موبد موبدان جامعه زرتشتیان ايران، انجمن موبدان تهران است و بر همه موبدان و موبدياران است كه در چهارچوب عرف و اساسنامه و قانون و تعهدي كه دادهاند، تابع مصوبههاي انجمن خود باشند و هیچ کس حتی ريیس انجمن موبدان نيز حق ندارد، راسأ فتوا بدهد. شایسته است که همه بهدينان هر انتقاد و پیشنهاد و ديدگاهي در مورد مسايل آيینی (مذهبی ) دارند. نظرات خود را کتبا به انجمن موبدان تهران بنویسند تا پس از بررسی کارشناسی پاسخ انجمنی و رسمی دریافت دارند.
در برگزاري مراسم باشكوه «هزاره ورهرام يشت» كه به نيت «همازوری و تندرستی و بهروزی زرتشتیان جهان و سربلندی ایران گرامی›› به پيشنهاد انجمن زرتشتيان و تاييد انجمن موبدان تهران و همكاري انجمنهاي زرتشتيان سراسر كشور از روز 19 خرداد ساعت 6.15 دقيقه در سرتاسر ايران آغاز و در روز 18 خرداد به اميد خدا به پايان خواهد رسيد. براستي كه بسيار بيش از انتظار همت كرديد و همازور شديد. آفرين برشما. براستي كه همگي شما بهدينان ثابت كرديد كه هر زمان كه نياز به همازوري باشد، همه توان خويش را بكار خواهيد برد. درود اهورامزدا بر شما باد.
شركت همه بهدينان به ويژه جوانانمان در برگزاري جشنهاي آذرگان و ارديبهشتگان كه انجمن موبدان مسئوليت برگزاري آن را به عهده گرفته است و جشن نوزوتي امروز بينظيراست. بايد بيش از پيش جوانانمان را دريابيم. چرا كه هريك از آنها گوهري هستند گرانبها كه براستي در خدمت دين و فرهنگ و آباداني ايران عزيز و شناخت راستيها وگسترش همه نيكيها در جهان هستند و به راستي آيندهسازان جامعهاي پرانرژي و ديندار خواهند بود. اينجانب كه به سهم خود از آنها درسهاي زيادي آموختهام. درود اهورايي بر آنها باد.
از همه كساني كه از نظر مادي و به ويژه از نظر مينوي انجمن موبدان خودشان را ياري ميدهند، صميمانه سپاسگزاري مينمايم.
جشن نوزوتی که جشن فارغالتحصیلی موبد سهراب هنگامي به شمار میرود، بر این موبد فرزانه و همسر و فرزندان و خانواده گرامی و باشندگان در اين مجلس باشكوه و همه زرتشتیان ایران و جهان، فرخنده باد.
شاد زیوید. بکامه زیوید. گیتیتان باد به کامه تن. مینویتان باد به کامه روان. اغني اشوبيم.
ایدون باد ایدون ترج باد
موبد دکتراردشیرخورشیدیان. ريیس انجمن موبدان تهران
سوم خرداد 1387 خورشيدي. سپندارمزد وخورداد ماه 3746 ديني زرتشتي
جشن فرخنده نوزوتی. سالن خسروی. تهران