مرگ مغزی و اهدای عضو زرتشتیان از دیدگاه انجمن موبدان

مرگ مغزی و اهدای عضو به زرتشتیان یا از زرتشتیان به پیروان دیگر ادیان

انجمن موبدان در پاسخ به نامه دکتر رحمت الله توکل(معاونت پشتیبانی دانشکده علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی دانشگاه شهید بهشتی) پیرامون تعریف مرگ بالینی و مغزی از دیدگاه زرتشتی و همچنین دیدگاه انجمن موبدان پیرامون اهدای عضو از فردی که مرگ مغزی داشته چنین نوشت:

بنام خداوند جان وخرد

جناب آقای دکتر رحمت الله توکل، گرامی معاونت پشتیبانی دانشکده علوم پزشکی وخدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی
با درود وسپاس،
درپاسخ به نامه شماره 6965/13 تاریخ 15/4/87 به آگاهی می رساند که بنا به باور دینی زرتشتیان:
1. حلول وخروج روح ازبدن چگونه است ؟
پاسخ : از آنجا که در دین زرتشتی جایگاه روح در بخش ارادی مغز می باشد، حلول روح از زمان تشکیل مغز جنین مسجل است و خروج روح در زمانی حادث می شود که مرگ مغزی به طورکامل اتفاق افتاده باشد.
2. آیا خروج روح از مغز با مرگ بالینی مطابقت دارد یاخیر؟
پاسخ : خیر، چون تا مرگ مغزی اتفاق نیافتاده باشد، مرگ واقعی انجام نشده است و چون در زمان باستان، همانند امروز وسایل پیشرفته برای تشخیص مرگ مغزی کامل وجود نداشته است و بسیار در بین زرتشتیانی که در بخش شمالی ایران زندگی می کرده اند (ایران باستان که حدود چهار برابر ایران امروزی بوده است) و اجساد مردگان خود را در مکانی محصور به نام دادگاه یا دخمه در بلندای کوه می گذارده اند، دیده شده که برخی مردگان حتی پس از سه روز که از مرگ بالینی ایشان گذشته بوده است، دوباره زنده شده و به میان مردم باز می گشته اند.
زرتشتیان بر این باور هستند که روان حداکثر در بامداد روز چهارم از تن(مغز) انسان جدا شده و به عالم مینو می رود و درسر پل چینود (صراط) در دادگاه اهورایی که فرشته های مهر (داور یا قاضی ) و سروش (مدعی العموم) و رشن (وکیل مدافع) و اشتاد (وکیل مدافع دوم) محاکمه می شود و کِرفِه (ثواب) و وِنا (گناه) ی او در ترازوی عدل اهورایی سنجیده شده و به وهیشتم مینو یا بهشت ( بهترین جایی که درخیال می گنجد) و اچیشتم مینیو یا دروگو دمانه یا دوزخ ( بدترین جایی که در خیال می گنجد) جایگزین می شود. حداکثر بهشت و دوزخ زرتشتیان سی سال است و همه روان ها پس ازسی سال (زمینی) پس ازمرگ، به فروهر خودشان درمکانی به نام «گروسمان» (سرای نور و سرور) می پیوندند و درآنجا زندگی مینوی جاودانه خواهند داشت.
بنابراین دردین سپندینه (مقدس) زرتشتی مرگ بالینی، مرگ واقعی نیست و بلکه زمانی است که مرگ مغزی توسط پزشکان متخصص ، مسجل شده وگواهی شده باشد.
3. تعریف مرگ مغزی چیست و آیا مرگ مغزی همان مرگ کامل بالینی است یا خیر ؟
پاسخ : بله، مرگ راستین زمانی اتفاق می افتد که پزشکان متخصص با دستگاه های مربوطه مرگ مغزی را به اثبات برسانند. براساس این باور زرتشتیان، که روان در مغز وجود دارد بنابراین تنها مرگ مغزی را باید مرگ بالینی و خروج روان دانست.
4. آیا درمرگ مغزی، روح از بدن خارج شده است یاخیر ؟
پاسخ: بلی می باشد.
5. درصورتی که بیمار دچار مرگ مغزی شود ، اهدای عضو چه صورتی دارد؟
پاسخ : اهدای عضو فرد زرتشتی پس ازمرگ کامل مغزی به هر انسانی از هر دین و مذهب و نژاد و ملیتی که باشد ازدیدگاه دین سپندینه زرتشتی بلامانع است و برعکس دریافت عضو ازهرانسانی برای زرتشتیان بلامانع است. مشروط براین که متوفی پیش از مرگ وصیت کرده باشد یا اگر وصیت نکرده است، اولیای دم کتبا رضایت داشته باشند.
6. درصورت امکان منابع فقهی ودینی مربوطه را نیز درپاسخ اعلام فرمایید.
پاسخ : تمام مذاهب به دو بخش کتاب وسنت، تکیه دارند وازسه بخش حقیقت، طریقت و شریعت تشکیل شده اند که دین زرتشتی نیز از این قانون مستثنی نیست. کتاب آسمانی یا دینی ما زرتشتیان «گاتاها» می باشد که آورده اشوزرتشت پیامبر و از باستانی ترین نوشته های مکتوب ایرانیان به شمارمی رود وکتاب های مذهبی ما شامل پنج بخش اوستا می باشدکه توسط موبدان بزرگ، درطول تاریخ نوشته شده است. پیامبردرکتاب گاتاها ، دین یعنی وجدان انسانی داشتن و طریقت آدمی زیستن را به مردم آموزش می دهد و از هیچ شریعت ویژه ای سخن به میان نمی آورد. براساس آموزش اشوزرتشت، خدمت به خلق و ازخودگذشتگی و ایثار برای خوشبخت کردن دیگران، از نخستین وظایف انسان ها می باشد.(هات 34 بند5 و بند10 ، هات 43 بند1 ، هات 46 بند5 و بند 10 ). اشوزرتشت پس از پذیرفتن شدن دین مزدیسنی (مزدا پرستی) توسط مردم، انجمن مغان را تاسیس و طریقت و شریعت زرتشتی زیستن را در این انجمن تعریف و بنیاد می نهند و به اجرا می گذارند. پس از درگذشت پیامبر، این کار توسط پسربزرگشان ایسدواستر و از آن پس توسط موبدان بزرگ زمانه در انجمن مغان و از زمان ساسانیان توسط موبد موبدان و از حدود صدسال پیش توسط انجمن موبدان یزد و اکنون تهران که تنها ارگان رسمی اداره کننده بخش مینوی (دینی وفرهنگی ) جامعه زرتشتیان ایران می باشد، پی گیری واجرا می شود.
پاسداری ازاصول و فروع و موازین اخلاقی و انسانی دین مزداپرستی زرتشتی و تفسیر و تغییر قوانین فقهی وشریعت مذهبی زرتشتیان با توجه به نیاز زمان و مکان در درازای تاریخ چهار هزارساله دین زرتشتی، ازنخستین وظیفه انجمن موبدان بوده و می باشد.
کتاب «وندیداد» کتاب فقهی زرتشتیان دوران ماد بوده است و ازآن پس کتاب های فقهی دیگری ازقبیل «داتستان دینک»، « زادسپرم»، « شکند گمانیک ویچار»، « صدردرنثر»، « گیتی مینوخرد»، «شایست ناشایست»، « ماتیکان هزارداتستان »، « نامه تنسر»، « دینکَرد» و «صد در بُندَهِش» نوشته شده است که زرتشتیان هر زمان براساس آن نوشتارها زندگی مذهبی خود را انجام می داده اند.
زرتشتیان امروز ایران، در امور دینی و مذهبی تابع انجمن موبدان تهران و در مورد زندگی شخصی و خصوصی تابع خرد(منه) و وجدان (دائنه) خود و عرف جامعه زرتشتیان می باشند و در مسائل حقوقی ، براساس قوانین موجود در «احوال شخصیه زرتشتیان » و در سایر موارد حقوقی تابع قوانین کشوری هستند، که درآن زیست می نمایند.